Piyasa Gözetim Laboratuvarı Müdürlüğü’nde dört ana laboratuvar bulunmaktadır:
EMC LaboratuvarıEMC Deneylerinin Amacı
Elektromanyetik Uyumluluk (EMC-Electromagnetic Compatibility) Deneyleri, elektrikle çalışan her çeşit alet, cihaz ya da sistemin bulunduğu ortamdaki diğer alet, cihaz ya da sistemlerin istendiği şekilde çalışmasını engelleyecek seviyede elektromanyetik gürültü oluşturmaması (yayınım deneyleri) ve ortamdaki elektromanyetik gürültülere maruz kaldığında istendiği şekilde çalışmasına devam edebilmesi (bağışıklık deneyleri) amacıyla yapılan deneylerdir.
EMC Deneyleri
EMC Laboratuvarımızda,Yayınım Deneyleri ve Bağışıklık Deneyleri başlıkları altında 10 farklı deney gerçekleştirilebilmektedir.• EMC Yayınım (Emission) DeneyleriIşınımla Yayınım (Radiated Emission) Deneyi, cihazın çalışması esnasında bulunduğu ortama radyo frekansı yoluyla yaydığı elektromanyetik kirlilik seviyesini tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.İletimle Yayınım (Conducted Emission) Deneyi, cihazdan bağlı olduğu enerji ya da telekomünikasyon şebekesi gibi şebekelere iletim yolu ile yayılan elektromanyetik kirlilik seviyelerini tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.• EMC Bağışıklık (Immunity) DeneyleriIşınımla Bağışıklık (Radiated Immunity) Deneyi, cihazın çalışması esnasında bulunduğu ortamda radyo dalgalarına maruz kalması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.İletimle Bağışıklık (Conducted Immunity) Deneyi, cihazın çalışması esnasında cihaz kablolarına elektromanyetik enerji kuplajlanması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.Ani Voltaj Yükselmesi (Surge) Deneyi, cihazın anahtarlama veya yıldırım düşmesi ile oluşan geçici gerilim kabarmalarına maruz kalması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.Elektriksel Hızlı Geçişler ve Patlama (Electrical Fast Transients and Burst) Deneyi, cihazın elektrik şebekesindeki arızalar veya anahtarlamalar nedeniyle oluşan kısa süre içerisinde tekrarlanan değişimlere maruz kalması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.Gerilim Çukuru ve Kısa Kesintiler (Voltage Dips, Short Interruptions and Voltage Variations) Deneyi, cihazın çalışması esnasında şebeke geriliminin düşmesi, kısa süreli kesilmesi ve/veya dalgalanması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.Elektrostatik Boşalma (Electrostatic Discharge) Deneyi, cihaza doğrudan ve/veya yakınında bulunan cisimlerle olan teması aracılığıyla statik elektrik boşalması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla uygulanmaktadır.
Deney Uygulanabilen Cihaz Tipleri ve Deney Standartları
Cihaz Tipi / Deney Metodu
Deney Adı
Deney Metodu (Ulusal, Uluslararası standartlar)
GSM Telefon Cihazı
Işınımla Yayınım Deneyi
TS EN 55032
İletimle Yayınım Deneyi
TS EN 55032
ETSI EN 301 489-1
Işınımla Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-3
ETSI EN 301 489-7
İletimle Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-6
Ani Yükselme (Surge) Deneyi
TS EN 61000-4-5
Elektriksel Hızlı Geçişler-Patlama Deneyi
TS EN 61000-4-4
Gerilim Çukuru-Kısa Kesintiler Deneyi
TS EN 61000-4-11
Elektrostatik Boşalma Deneyi
TS EN 61000-4-2
Cihaz Tipi / Deney Metodu
Deney Adı
Deney Metodu (Ulusal, Uluslararası standartlar)
PSTN Telefon Cihazı
Işınımla Yayınım Deneyi
TS EN 55032
İletimle Yayınım Deneyi
TS EN 55032
Işınımla Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-3
İletimle Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-6
Ani Yükselme (Surge) Deneyi
TS EN 61000-4-5
Elektriksel Hızlı Geçişler-Patlama Deneyi
TS EN 61000-4-4
Elektrostatik Boşalma Deneyi
TS EN 61000-4-2
Cihaz Tipi / Deney Metodu
Deney Adı
Deney Metodu (Ulusal, Uluslararası standartlar)
DECT Telefon Cihazı
Işınımla Yayınım Deneyi
TS EN 55032
İletimle Yayınım Deneyi
TS EN 55032
ETSI EN 301 489-1
Işınımla Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-3
ETSI EN 301 489-6
İletimle Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-6
Ani Yükselme (Surge) Deneyi
TS EN 61000-4-5
Elektriksel Hızlı Geçişler-Patlama Deneyi
TS EN 61000-4-4
Gerilim Çukuru-Kısa Kesintiler Deneyi
TS EN 61000-4-11
Elektrostatik Boşalma Deneyi
TS EN 61000-4-2
Cihaz Tipi / Deney Metodu
Deney Adı
Deney Metodu (Ulusal, Uluslararası standartlar)
PMR 446 Telsiz Cihazı
Işınımla Yayınım Deneyi
TS EN 55032
İletimle Yayınım Deneyi
TS EN 55032
ETSI EN 301 489-1
Işınımla Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-3
ETSI EN 301 489-5
İletimle Bağışıklık Deneyi
TS EN 61000-4-6
Ani Yükselme (Surge) Deneyi
TS EN 61000-4-5
Elektriksel Hızlı Geçişler-Patlama Deneyi
TS EN 61000-4-4
Gerilim Çukuru-Kısa Kesintiler Deneyi
TS EN 61000-4-11
Elektrostatik Boşalma Deneyi
TS EN 61000-4-2
EMC Laboratuvar Altyapısı
EMC Laboratuvarımızda dört Deney Odası’nın yanı sıra iki Kontrol Odası ve bir Amplifier Odası bulunmaktadır.Yarı Yansımasız Deney Odası (SAC - Semi Anechoic Chamber)EMC deneyleri kapsamındaki Işınımla Yayınım Deneyi, Yarı Yansımasız Deney Odası’nda gerçekleştirilmektedir. Deney odası harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlı olup, zemin hariç tamamen frekans soğurucular (absorber) ile kaplıdır. 30 MHz - 18 GHz frekans bandında ölçüm kabiliyetine sahip deney odası, 23 m x 16,5 m x 9 m boyutlarındadır ve maksimum deney mesafesi 10 m’ dir. Odanın ısı/nem değerleri kontrol edilebilmektedir. Deney odasında bilgisayar kontrollü olarak çalıştırılabilen, 1-4 m yükseklik aralığında hareketli anten kulesi ile 5 ton/m² yük taşıyabilme kapasitesine ve 360º dönüş kabiliyetine sahip, 6 m çapında döner tabla bulunmaktadır.Tam Yansımasız Deney Odası (FAC - Fully Anechoic Chamber)EMC deneyleri kapsamındaki Işınımla Bağışıklılık Deneyi, Tam Yansımasız Deney Odası’nda gerçekleştirilmektedir. Deney odası harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlıdır ve tamamen frekans soğurucular (absorber) ile kaplıdır. Deney odası 18 GHz’e kadar ölçüm kabiliyetine sahip olup, hâlen 80 MHz - 2,5 GHz frekans bandında deneyler uygulanabilmektedir. Oda 11 m x 8 m x 7,5 m boyutlarında ve maksimum deney mesafesi 3 m’ dir. Deney odasında bilgisayar kontrollü olarak çalıştırılabilen anten kulesi ile 360º dönüş kabiliyetine sahip, 1,5 m çapında döner tabla bulunmaktadır. Odanın ısı ve nem değerleri sürekli kontrol altında tutulabilmektedir.S1 - Yalıtımlı Deney Odası (S1 - Shielded Cabin)EMC deneyleri kapsamındaki İletimle Yayınım ve İletimle Bağışıklılık deneyleri S1 - Yalıtımlı Deney Odası’nda gerçekleştirilmektedir. EMC ölçümleri için tasarlanmış olan deney odası harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlıdır ve 6m x 4m x 3m boyutlarındadır.S2 - Yalıtımlı Deney Odası (S2 - Shielded Cabin)EMC deneyleri kapsamındaki Ani Voltaj Yükselmesi, Elektriksel Hızlı Geçişler ve Patlama, Gerilim Çukuru ve Kısa Kesintiler ile Elektrostatik Boşalma deneyleri S2 - Yalıtımlı Deney Odası’nda gerçekleştirilmektedir.Deney odası harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlıdır ve 6m x 4m x 3m boyutlarındadır.
RF LaboratuvarıRF Deneylerinin Amacı
Radyo Frekans (RF-Radio Frequency) deneyleri, radyo dalgaları ile çalışmakta olan cihazların normal kullanımlarında çalışma frekanslarını, çıkış güçlerini ve zararlı yayınlarını tespit ederek bulundukları ortamda herhangi bir girişime neden olup olmadıklarını belirlemek amacıyla yapılan deneylerdir.
RF Deneyleri
RF deneylerinden,Çıkış Gücü Deneyi, radyo frekans spektrumunda kablosuz çalışan cihazların üreticisi tarafından beyan edilen veya ürün standardında belirtilen çıkış güçlerinde çalışıp çalışmadığını tespit etmek amacıyla yapılır.RF İstenmeyen Yayınlar Deneyi, radyo frekans spektrumunda kablosuz çalışan cihazların, tahsisli frekans veya frekans bandlarında çalışırken, bu frekans veya frekans bandı dışında zararlı yayınlar yapıp yapmadığının tespitidir.Frekans Hatası Deneyi, radyo frekans spektrumunda kablosuz çalışan cihazların, tahsisli frekansta çalışırken, ürün standartlarında belirtilen limit değerler içinde çalışıp çalışmadığının tespitidir.
Deney Uygulanabilen Cihaz Tipleri ve Deney Standartları
RF Laboratuvarında Deney Uygulanabilen Cihaz Tipleri ve Deney Standartları
Cihaz Tipi
Deney Adı
Deney Metodu (Ulusal, Uluslararası standartlar)
GSM Telefon Cihazı
Işınımla RF İstenmeyen Yayınlar
TS EN 301 511
RF Yayılan Çıkış Gücü
DECT Telefon Cihazı
Işınımla RF İstenmeyen Yayınlar
EN 301 406
RF Yayılan Çıkış Gücü
PMR 446 Telsiz Cihazı
Işınımla RF İstenmeyen Yayınlar
EN 300 296
RF Yayılan Çıkış Gücü
Frekans Hatası
RF Laboratuvar Altyapısı
RF deneyleri Yarı Yansımasız Deney Odası’nda gerçekleştirilmektedir.Deney odası harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlı olup, zemin hariç tamamen frekans soğurucular (absorber) ile kaplıdır. Deney odasında RF deneylerinin yapılabilmesi için zemin uygun frekans soğurucular ile kaplanarak oda Tam Yansımasız hale getirilmektedir. 30 MHz - 18 GHz frekans bandında ölçüm kabiliyetine sahip deney odası, 23 m x 16,5 m x 9 m boyutlarındadır ve maksimum deney mesafesi 10 m’ dir. Odanın ısı/nem değerleri kontrol edilebilmektedir. Deney odasında bilgisayar kontrollü olarak çalıştırılabilen, 1-4 m yükseklik aralığında hareketli anten kulesi ile 5 ton/m² yük taşıyabilme kapasitesine ve 360º dönüş kabiliyetine sahip, 6 m çapında döner tabla bulunmaktadır.
LVD LaboratuvarıLVD Deneylerinin Amacı
LVD Nedir?Avrupa Birliğinin, “Belirli gerilim limitleri dahilinde kullanılması için tasarlanmış elektrikli cihazlarla ilgili AB üye devletlerinde kanunların uyumlaştırılması direktifi”ne, “Alçak Gerilim Direktifi “ denilmektedir ve kısaca LVD (Low Voltage Directive) direktifi olarak kullanılmaktadır. Direktifin, 29 Mart 2014 tarihinde yayımlanan son hali 2014/35/EU ile birlikte 2006/95/EC ve 73/23/EEC versiyonları bulunmaktadır.2014/35/EU Direktifi; 2006/95/EC ve 73/23/EEC LVD direktiflerine yapılan ilaveler ile birlikte yeniden düzenlenmiş bir direktiftir. 2014/35/EU direktifi 20 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihe kadar 73/23/EEC Direktifi’nin iptal edilmesiyle 16 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe giren 2006/95/EC Direktifi’nin uygulanması zorunlu olacaktır.Direktifin amacı, belirli gerilim sınırları içinde kullanılmak için tasarlanmış elektrikli cihazlarla ilgili AB üye devletlerinin kanunlarını uyumlaştırmaktır. Başka bir deyişle, elektrikli cihazların, kullanıcılar için tehlike oluşturmayacak şekilde güvenli olarak üretilmesini sağlamaktır.Direktifin kapsamı içindeki elektrikli cihazlar için güvenlikle ilgili temel gereklilikler direktifin Ek-2’sinde aşağıdaki başlıklar altında verilmiştir;• Genel Koşullar,• Elektrikli cihazlardan kaynaklanan tehlikelere karşı korunma,• Elektrikli cihazların fiziksel olarak dışarıdan etkilenmesi nedeniyle kaynaklanan tehlikelere karşı korunma.LVD Direktifinin KapsamıDirektif, değişken akım için 50VAC - 1000VAC arasında, doğru akım için 75VDC - 1500VDC arasındaki çalışma gerilimleri ile kullanılmak için tasarlanmış elektrikli bütün ekipmanlara uygulanmaktadır. Bu çalışma gerilimleri, elektriksel olarak giriş veya çıkış gerilimlerine karşılık gelmektedir. Ekipman içinde ortaya çıkabilen gerilimler kastedilmemektedir.Bu çalışma gerilimleri dışında batarya ile çalışan ekipmanlar kesinlikle direktif kapsamında değildir. Buna karşılık, direktifin gerilim aralıkları içinde bütünleşik güç kaynağına sahip ekipman ile birlikte verilen batarya şarj cihazı LVD direktifi kapsamındadır.LVD Direktifi Kapsamı Dışındaki ÜrünlerAşağıdaki ekipmanlar LVD direktifi kapsamında değildir;• Patlayıcı ortamda kullanılan elektrikli ekipmanlar,• Radyoloji ve tıbbi amaçlar için kullanılan elektrikli ekipmanlar,• Yolcu asansörlerinin elektrikli parçaları• Elektrik sayaçları,• Fişler ve prizler,• Elektrikli çit kontrol malzemeleri,• Elektromanyetik enterferans cihazları,• Gemi, havacılık veya demiryollarında kullanılan cihazlar.Direktif kapsamında bulunan elektrikle çalışan cihazlara uygulanan güvenlik deneyleri için uyumlaştırılmış “EN60950-1 Bilgi Teknolojisi Cihazları - Güvenlik Bölüm 1: Genel Kurallar” standardı kullanılmaktadır ve bu standartta yapılan deneyler,” LVD Güvenlik Deneyleri” olarak adlandırılmaktadır.LVD Güvenlik Deneylerinin AmacıKullanıcı güvenliği için elektrikli cihazlardan kaynaklanabilecek• Mekanik Tehlikeler• Isı Kaynaklı Tehlikeler• Elektriksel Tehlikeler• Çevresel Tehlikeler‘den dolayı cihazın kurulumu ve sonrasında HASAR VE YARALANMA RİSKİNİ AZALTMAKTIR.EN 60950-1 Güvenlik Standardının KapsamıBeyan gerilimi 600 V’u aşmayan, elektrikli ticarî cihazlar ile bunlara bağlı cihazları da kapsayan, batarya veya şebeke ile beslenen bilgi teknolojisi cihazlarına uygulanır.Operatörler, cihazla temas edebilecek sıradan insanlar için ve özellikle belirtildiğinde servis personeli için yanma, elektrik çarpması ve yaralanma risklerini azaltmaya yönelik güvenlik kurallarını kapsar. Bu standart kapsamında uygulanan deneyler, tamamen cihaz/ların kullanıcı için güvenli olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır.
LVD Deneyleri
• Güç Arayüzü / Giriş AkımıCihazın ölçülen giriş akım değer(i/leri)nin üretici tarafından beyan edilen akım değerlerine uygunluğu test edilmektedir.• İşaret ve Talimatlar / Etiket DayanıklılığıCihaz üzerinde, üretici tarafından beyan edilmesi gerekli bilgiler (üreticisi, marka-modeli, beyan gerilimi/aralığı, giriş çıkış akımları, CE işareti, Sınıf-II cihaz etiketi) muayene ile kontrol edilir ve bu bilgilerin yer aldığı etiketin dayanıklılığı test edilmektedir.• Elektrik Çarpması ve Enerji Tehlikelerinden KorunmaCihazın elektrik çarpması tehlikesi içeren kısımlarının (iletken kısımları), kullanıcı erişim alanlarına karşı yeterli koruma içerecek şekilde tasarlanmış olup olmadığı kontrol edilmektedir.• Telekomünikasyon Şebeke Gerilimi (TNV) DevreleriTNV devrelerinin, tehlikeli gerilimlerden ayrılması ve diğer devrelere bağlanmasına ilişkin şartlara uygunluğu kontrol edilmektedir.• Topraklama ve Bağlama İşlemiKoruyucu topraklama iletkenleri ve koruyucu bağlama iletkenlerinin yeterli akım taşıma kapasitesine uygun boyutlarda olup olmadığı kontrol edilmektedir.• Kablolama ve BağlantılarKabloların uygun yalıtımda ve uygun kablo yollarına sahip olduğu ve bağlantıların dayanıklılığı kontrol edilmektedir.• Şebeke Kaynağına BağlantıCihazın alternatif akım (AC) veya doğru akım (DC) şebeke kaynağına emniyetli ve güvenilir olarak bağlanabilirliği kontrol edilmektedir.• Şebeke Kaynağından Bağlantının KesilmesiCihazı şebeke kaynağından ayırabilmek için bulunması zorunlu bağlantı kesme cihazı veya cihazlarının uygunluğu kontrol edilmektedir.• KararlılıkCihazın servis personeli ya da kullanıcı tarafından kullanımında herhangi bir tehlike oluşturmayacak şekilde fiziksel olarak kararlı olduğu kontrol edilmektedir.• Mekanik Dayanıklılık / Sabit Kuvvet DeneyiCihazın yeterli mekanik dayanıma sahip olduğu ve standardın gerektiği şekilde kullanımı durumunda sağlamlığı kontrol edilmektedir.• Tasarım ve ÜretimCihazın kenarları ve köşelerinin kullanıcılar için tehlike oluşturmayacak şekilde tasarlanmış ve üretilmiş olduğu kontrol edilmektedir.• Hareket Eden Tehlikeli Parçalara Karşı KorumaCihazın hareket eden tehlikeli parçalarının, kullanıcılar için yaralanma riskine karşı yeterince koruma sağladığı kontrol edilmektedir.• Isıl KurallarCihazın temas edilebilen parçalarının kullanıcılara zarar verecek belli sıcaklık değerlerini aşmadığı kontrol edilmektedir.• Mahfazadaki AçıklıklarMahfazaların üstünde ve yanlarındaki açıklıkların, harici cisimlerin girmesi ve çıplak iletken parçalarla temas ederek tehlike oluşturması mümkün olmayacak şekilde yerleştirildiği veya yapıldığı kontrol edilmektedir.• Temas Akımı ve Koruyucu İletken AkımıCihazın temas akımı ve koruyucu iletken akımının elektrik çarpması oluşturmayacak şekilde tasarlandığı ve üretildiği kontrol edilmektedir.• Elektrik DayanımıCihazın normal kullanımında, kullanıcılarının normal şebeke ya da telekomünikasyon şebekesinden gelebilecek aşırı gerilime karşı dayanıklılığı kontrol edilmektedir.
Deney Uygulanabilen Cihaz Tipleri ve Deney Standartları
LVD Laboratuvarında Deney Uygulanabilen Cihaz Tipleri ve Deney Standartları
Deney Yapılan Cihazlar
Uygulanan Deneyler
Kullanılan Standartlar
Bilgi Teknolojisi Cihazları:
Güvenlik Deneyleri:
Access Point
Güç arayüzü
TS EN 60950–1:2004
ADSL Modem
Giriş akımı
TS EN60950-1:2008
DECT Telefon
İşaretler ve talimatlar
TS EN60950-1/A1:2012
DSL Modem Router (Kablolu / Kablosuz)
Etiket dayanıklılığı
TS EN60950- 1/A2 :2014 (EK-CC ve EK-ZX Hariç)
IP Tabanlı Telefonlar
Elektrik çarpması ve enerji tehlikelerinden korunma
Kara El Telsizi
Deşarj olma süresi
Mobil Telefon
TNV devreleri
PMR El Telsizi
Elektriksel yalıtım
PSTN Telefon
Yalıtma aralıkları, yüzeysel kaçak yolu uzunlukları ve yalıtımla ilgili uzunluklar
Topraklama ve bağlama ile ilgili önlemler
Kablolama, bağlantılar ve güç kaynağı
Şebeke kaynağına bağlantı
Şebeke kaynağından bağlantının kesilmesi
Cihazların birbirine bağlanması
Fiziksel kurallar
Mekanik dayanıklılık
Tasarım ve üretim
Hareket eden tehlikeli parçalara karşı koruma
Isıl kurallar
Mahfazalardaki açıklıklar
Yangına dayanıklılık
Temas akımı
Elektrik dayanımı
Telekom şebekelerine bağlantı
LVD Laboratuvar Altyapısı
LVD deneyleri için 7m x 4m x 3m ebadında yapılmış yalıtılmış oda kullanılmaktadır.
SAR LaboratuvarıSAR Deneylerinin Amacı
SAR (Özgül Soğurma Oranı) Nedir?SAR, Specific Absorption Rate (Özgül Soğurma Oranı) kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Bir mobil telefonun kullanımı esnasında vücudun soğurduğu birim kütledeki elektromanyetik güç miktarı olarak ifade edilmektedir. Birimi W/kg’dır. Elektrik alan şiddeti ile SAR tespiti ticari ışıma yapan cihazlarda kullanılan yöntemdir.SAR Deneylerinin AmacıPGM SAR Laboratuvarında yapılan deneyler ile mobil telefonların SAR değerlerinin Avrupa Komisyonu’nun, can ve mal güvenliği kapsamında, belirlemiş olduğu SAR limiti 2 W/kg değerine uygun olup olmadığı kontrol edilmektedir. SAR değeri, 2 W/kg’ın altında kalan mobil telefonlar piyasada dolaşıma uygun kabul edilmekte, bu değeri aşan cihazlar ise uygunsuz olarak değerlendirilmektedir.SAR LimitleriDünyada iki SAR limiti kullanılmakta ve bunlara ait iki rehber bulunmaktadır.
Tüm Vücut SAR
Bölgesel SAR
Ortalama Zaman
Ortalama Kütle
ICNIRP
0,08 W/kg
2 W/kg
6 dakika
10 gram
FCC
0,08 W/kg
1,6 W/kg
30 dakika
1 gram
Kafa bölgesi bölgesel SAR olarak değerlendirilmekte, buna ilişkin ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection) 2 W/kg’ı, FCC (Federal Communication Commision) ise 1,6 W/kg’ı SAR limit değeri olarak belirlediği görülmektedir.Türkiye’de Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ve Dünya ülkelerinin büyük çoğunluğunda ICNIRP’nin limiti olan 2 W/kg kabul etmiştir.ABD, Kanada gibi bazı ülkeler ise FCC’nin limitini kabul etmektedir. FCC, IEEE’nin 1991 yılında çıkarmış olduğu standardı baz alarak limitlerini belirlemiştir. Ancak, 2005 yılında IEEE, ICNIRP’nin uygulamış olduğu limiti kabul ederek, standart çalışmalarında ortak çalışma kararı almıştır. Buna ilişkin, FCC limitini uygulayan bazı ülkeler ICNIRP limitini uygulamaya alırken, ABD ve Kanada gibi ülkeler eski limit değerlerini kullanmaya devam etmektedir.Teorik Isısal DeğerMatematiksel olarak;J (J/kg) = SAR (W/kg) × Maruz Kalma Süresi (Saniye)formülünden 30 dakika boyunca limit değere (2 W/kg) maruz kalan birim kütlede biriken enerji miktarı:J (J/kg) = 2 x 30 x 60 = 3600 J/kg olmaktadır. Sıcaklık artışını gösteren formüle göre de bu enerji;t = Sıcaklık Artışı (°C)J = Özgül Enerji Emilimi (J/kg)c = Bağıl Isı Kapasitesi (0,85) içint = J/(c × 4180)t = 3600/(0,85 x 4180)t = ~1 °C’lik bir sıcaklık artışına neden olmaktadır (En kötü senaryo olarak vücudun tepki verip kendini soğutması ihmal edilmiştir) [1].RF elektromanyetik dalgalarının foton enerjileri, atomları ve molekülleri iyonlaştıracak düzeyde değildir. Cep telefonlarından yayılan iyonlaştırıcı olmayan elektromanyetik dalgaların etkisinde kalma sonucunda canlılarda ısıl etki oluşabilir: Isıl etkiler, vücut tarafından yutulan elektromanyetik enerjinin ısıya dönüşmesi ve vücut sıcaklığını arttırması olarak tanımlanır. Bu sıcaklık artışı, ısının kan dolaşımı ile atılarak dengelenmesine dek sürer. Cep telefonları gibi RF kaynaklarının sebep olabileceği sıcaklık artışı gerçekte çok düşüktür ve büyük olasılıkla vücudun normal mekanizmaları ile kolayca etkisizleştirilebilir. Cep telefonu ile beyinde oluşabilecek sıcaklık artışı ortalama 0,1°C dolayındadır [2].KAYNAKLAR [1]-Saunders, R. D. et al., Biological effects of exposure to non-ionising electromagnetic fields and radiation: 3 Radiofrequency and Microwave Radiation; Report NRPB-R240 December 1991; ISBN 0–85951–332–7, HMSO Books, London.[2]-TÜBİTAK-BİLTEN, 2001, Elektromanyetik Dalgalar ve İnsan Sağlığı-Sıkça Sorulan Sorular ve Yanıtları
SAR Deneyleri
900 MHz, 1800 MHz ve 2000 MHz bandında çalışan mobil telefonlara uygulanmaktadır. Mobil telefon baz istasyonu simülatörü vasıtasıyla konuşma moduna alınır. SAR deneyleri mobil telefon konuşma modunda iken gerçekleştirilmektedir. Mobil telefon, her frekans için ikiz fantomun sağ veya sol kısmına, yanak veya 15˚açılı ve düz fantomun alt kısmına ön ve arka pozisyonlarda yerleştirilir ve her pozisyonda ayrı ayrı deneye tabi tutulur.SAR deneyi esnasında mobil telefonun yaymış olduğu elektromagnetik alan değeri bilgisayar üzerinden izlenebilmekte, tarama adımları ve değerlerin yükseldiği noktalar tespit edilmektedir.Mobil telefon sağ-yanak, sağ-15˚açılı, sol-yanak, sol-15˚açılı , düz fantom ön ve düz fantom arka pozisyonları için ayrı ayrı yerleştirilir ve SAR değerleri hesaplanır. Bu pozisyonlardan en yüksek SAR değerinin çıktığı pozisyonda üst ve alt bandlar ölçülür.Tek SIM’li bir mobil telefon için 6 deney sonucunda baş için ve 4 deney sonucunda vücut için ölçümler yapılarak 10 deney sonucunda bir banda ait en yüksek SAR değeri bulunur. Diğer bantlarda da yapılan ölçümler sonucu SAR değerleri kıyaslanır ve en yüksek sonuç PGM SAR Laboratuvarında ölçülmüş numuneye ait en yüksek SAR değeridir.
SAR Laboratuvar Altyapısı
Deney odası 4m x 4m x 3m boyutlarında olup, ısı ve nem değerleri kontrol edilebilmektedir. Oda harici elektromanyetik sinyallere karşı yalıtımlıdır ve zemin hariç tamamen frekans emicilerle (absorber) kaplıdır. SAR ölçümleri bilgisayar kontrollü olarak altı eksenli çalıştırılabilen bir robot ve ikiz fantom kullanılarak yapılmaktadır.
3
Piyasa Gözetim Laboratuvar Müdürlüğü
Üniversiteler Mahallesi 1596 CD. No:101 Hacettepe Üniversitesi TeknokentTel: (0312) 403 18 18
Üretilen cihazların ortak teknik mevzuatının gereklerine uygun üretildiğinin beyanıyla piyasaya sürülebilmesine ve piyasaya sürüldükten sonra denetlenmesi esasına dayanmaktadır.
SAR (Özgül Soğurma Oranı) Nedir?SAR, Specific Absorption Rate (Özgül Soğurma Oranı) kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Bir mobil telefonun kullanımı esnasında vücudun soğurduğu birim kütledeki elektromanyetik güç miktarı olarak ifade edilmektedir. Birimi W/kg’dır. Elektrik alan şiddeti ile SAR tespiti ticari ışıma yapan cihazlarda kullanılan yöntemdir.SAR Deneylerinin AmacıPGM SAR Laboratuvarında yapılan deneyler ile mobil telefonların SAR değerlerinin Avrupa Komisyonu’nun, can ve mal güvenliği kapsamında, belirlemiş olduğu SAR limiti 2 W/kg değerine uygun olup olmadığı kontrol edilmektedir. SAR değeri, 2 W/kg’ın altında kalan mobil telefonlar piyasada dolaşıma uygun kabul edilmekte, bu değeri aşan cihazlar ise uygunsuz olarak değerlendirilmektedir.SAR LimitleriDünyada iki SAR limiti kullanılmakta ve bunlara ait iki rehber bulunmaktadır.
900 MHz, 1800 MHz ve 2000 MHz bandında çalışan mobil telefonlara uygulanmaktadır. Mobil telefon baz istasyonu simülatörü vasıtasıyla konuşma moduna alınır. SAR deneyleri mobil telefon konuşma modunda iken gerçekleştirilmektedir. Mobil telefon, her frekans için ikiz fantomun sağ veya sol kısmına, yanak veya 15˚açılı ve düz fantomun alt kısmına ön ve arka pozisyonlarda yerleştirilir ve her pozisyonda ayrı ayrı deneye tabi tutulur.SAR deneyi esnasında mobil telefonun yaymış olduğu elektromagnetik alan değeri bilgisayar üzerinden izlenebilmekte, tarama adımları ve değerlerin yükseldiği noktalar tespit edilmektedir.Mobil telefon sağ-yanak, sağ-15˚açılı, sol-yanak, sol-15˚açılı , düz fantom ön ve düz fantom arka pozisyonları için ayrı ayrı yerleştirilir ve SAR değerleri hesaplanır. Bu pozisyonlardan en yüksek SAR değerinin çıktığı pozisyonda üst ve alt bandlar ölçülür.Tek SIM’li bir mobil telefon için 6 deney sonucunda baş için ve 4 deney sonucunda vücut için ölçümler yapılarak 10 deney sonucunda bir banda ait en yüksek SAR değeri bulunur. Diğer bantlarda da yapılan ölçümler sonucu SAR değerleri kıyaslanır ve en yüksek sonuç PGM SAR Laboratuvarında ölçülmüş numuneye ait en yüksek SAR değeridir.
SAR Laboratuvar Altyapısı
